İLİ KASTAMONU
İLÇESİ TAŞKÖPRÜ
YERİ AYVALI KÖYÜ
Kastamonu, Taşköprü Devlet Karayolu üzerinde Ayvalı Köyündeki Tarihi Ayvalı Camisinin yanındaki türbe halk arasında Abdu Sofu türbesi olarak bilinmektedir.
Abdu kelimesi Allah’ın Kulu anlamına gelmektedir. Bu türbede yatan Abdu Sofu’nun horasan erenlerinden olduğu anlatılmaktadır.
Köy eski bir yerleşim yeri üzerine kurulmuş olup Çobanoğulları döneminde köye ilk gelen Türklerden olduğu anlatılan Hacı Pehlivan Bey ve yakınları tarafından Bir Türk köyü olarak ihya edildiği anlatılmaktadır. Taşköprü ilçe merkezine 27 km mesafedeki ayvalı köyü aşağı ayvalı ve yukarı ayvalı olmak üzere iki köyden oluşmaktadır. Çavudur, batak, Kadıoğlu, Uzunkavak, Kızılcaören Örhen ve Çay köy denilen köylerin merkezi durumundadır.
Eskiden Pazar da kurulan bu köy daha sonra pazarın Germeç denilen yerde kurulması ile burada pazarın kurulmasına son verilmiştir. Günümüzde Germeç diğer adı ile ala tarlada sarımsak pazarı da kurulmaktadır. Bölgenin sarımsak başkenti olarak da bilinen yer, gökırmakın bölgeye bıraktığı selezyum zengini toprağı ile sarımsağa eşsiz bir tat ve aroma katmaktadır.
Köyde miladi 1687 yılında Taşkörülüzadeler olarak bilinen bir sülale tarafından bir medrese kurulduğu bilinmektedir. Bu sülale aslen Taşköpü ilçesi Gornopa köyundek türbesinde yatmakta olan Şeyh Musa’nın soyundan geldiği anlatılan ve Osmanlı kütüklerinde de adı geçen meşhur bir soy silsilesinden oluşur. Yine Ömür köyü ile İncesu köyleri de horasandan gelen Türk boyları tarafından kurulmuştur.
Bu köydeki medrese Yirminci Osmanlı Padişahı olan ikinci Süleyman Padişahın tahta çıktığı yıl onun himmeti ile kurulmuştur. Osmanlı döneminin önemli bilim adamlarından olan ve Taşköprülüzade olarak bilinen ve esas adı İsameddin Ahmet bin Mustafa efendi Osmanlının ilk bilim tarihçisi ilk ansiklopedi yazarıdır.
Dedesi Hayreddin Halil, Taşköprü ilçesindeki Muzafferiye medresesinde müderrislik yapmıştır. İşte bu köydeki medrese de bu sülale tarafından Gökırmak nehri kıyısında verimli topraklar arasında horasan erenlerinden olan Abdu Sofi türbesinin yakınında kurulmuştur. Köydeki türbe civarında bu medresede müderrislik yapan ilim ehli zatların mezarları da bulunmaktadır.
Bu köydeki medresede Osmanlı İmparatorluğunda değişik üst düzey görevlerde bulunan bazı devlet adamları da yetişmiştir. Başta İstanbul medreselerinde Müderrislik yapan hocaların da ilim ve irfan kaynağı olan Taşköprü Ayvalı köyündeki bu bilim yuvası tekkeler zaviyeler ve medreselerin kapatılmasına kadar çalışmalarına devam etmiştir. Bir vakıf mülkü olan Ayvalı köyündeki medrese ve vakfiyesindeki araziler Vakıflar idaresince Cumhuriyet döneminde halka satılmış, medrese binası da bu sırada yıkılmıştır.
Halk arasında medresenin yeri bilinmektedir. Ancak daha sonra bu alana Cumhuriyet döneminde ilk ve orta okul yapılmış olup günümüzde bu köyde Şehit Muttalip Çelik İlköğretim okulu adı ile halen eğitim ve öğretime devam edilmektedir.
Eskiden kervan yolları ve tarihi ipek yolu üzerinde önemli bir durak olan bu köy Gökırmak vadisinin verimli arazisi üzerindedir.
Bu köy ve civarının bilimsel olarak bilim insanlarınca araştırılması önem arz etmektedir. Hem tarihimiz, hem kültürümüz ve hem de Kastamonu turizmi için önemli duraklardan birisi olan Abdo Sofu Türbesi ve Köyün tarihi camisi günümüz teknolojileri de uygulanarak aslından bir şey kaybetmeden acilen restore edilmeyi beklemektedir.
Bu türbede yatan Abdu Sofu ve çevresinde yatan ve medresede dersler veren müderrislerin mekanları cennet ruhları şad olsun.
