İLİ KASTAMONU
İLÇESİ MERKEZ
YERİ HONSALAR MAHALLESİ
Türbe Honsalar Mahallesi Hızroğlu sokaktadır. Türbe içinde üç adet mezar vardır. Türbenin ne zaman ve kim tarafından yapıldığı bilinmemektedir.
Bu türbede yatan zatlardan bir tanesi Daya Sultan olarak bilinmektedir. Bu zatın Şeyh Şabanı Velinin halifelerinden olduğu anlatılmaktadır. Ancak bu bilginin doğruluğu şüphelidir. Çünkü burası da Rufai dergahı olarak hizmet veren bir mekan olduğu bilinmektedir.
Diğer iki sanduka altındaki mezarlarda kimlerin yattığı bilinmemektedir. Aynı sokakta honsalar camisi de bulunmaktadır. Şeyh Şabanı Veli İstanbul’dan Kastamonu’ya döndükten sonra 8 yıl kadar burada kalmış ve derslerine burada devam etmiştir. Caminin minaresi ve içi turizm açısından görülmeye değerdir.
Caminin kesin yapılış tarihi bilinmemektedir ancak miladi 1675 yılında bu caminin mevcut olduğu kayıtlarda vardır. Bu tarihten önce yapıldığı bilinmektedir. Mimari özelliklerinden 14. Yüz yılın sonları veya 15. Yüzyılın başları olabileceği bir eser olduğunu söylemek yanlış olmaz.
Bu camiyi Candaroğulları beylerinden olan İsfendiyar Beyin veziri Hond Salar beyin yaptırdığı bilgisi ise araştırmaya muhtaçtır.
Türbenin de bu yıllarda yapılmış olabileceği anlatılmaktadır. Daya Sultanın ismi Kastamonu Şeriyye sicilinde yanlış okunmadı ise dali sultan diye geçmektedir.
Honsalar Camisinin güney batısında bulunan ve diğer mezarlara göre daha uzun olan mezarda yatan Dai Sultan ile bu türbede yatan daya sultan birbirleri ile karıştırılmamalıdır. Dai Sultan horasan erenlerinden olup 12. Yüzyıl sonlarına doğru Kastamonu’ya gelen horasan erenlerindendir. Dai kelimesi ise Davet eden anlamındadır. O dönemde henüz Kastamonu halkı İslamiyet ile yeni tanışmaktadır. Dai Sultan hem saz hem de söz üstadı olup Çevresine insanları toplayı saz ve söz yardımı ile onlara islamiyeti anlatan gönül sultanlarından birisidir.
Dai Sultan daha ziyade İç Anadolu ile başta Nevşehir ve Kırşehir olmak üzere Adana ve Mersin’den İnanç turizmi için gelenler tarafından ziyaret edilmektedir.
Daya Sultan Türbesi ise Halveti şeyhleri ve taraftarları tarafından ziyaret edilmektedir. Bunlar aynı zamanda Honsalar camisini de ziyaret etmektedirler. Hayrettin Tokadi Hazretlerinin tam 12 yıl öğrenciliğini yapan Şeyh Şabanı Veli nin İlk bu camide dersler verdiği de bilindiğinden burası ayrı bir önem arz etmektedir.
Ayrıca Dai Sultanın mezarını ziyaret edenler Küre’de Baki Baba Türbesini de ziyaret etmek istemekte ancak bu türbe 2016 yılında altındaki bakır madenini çıkartmak için yıkılmış ve henüz yerine yeni türbe de yapılmamıştır. Dai Sultanın Mezarının üstü açık olup eskiden burada bir ahşap örtü olduğu söylense de bununla ilgili olarak bu caminin miladi 1850 yılında tamir edilmesi sırasında Dai Sultan ve yanındaki mezarların üstündeki ahşap yapının yıkıldığı anlatılmaktadır. Ayrıca Dai Sultanı Ziyarete gelenler Hamza Baba Türbesini, Hüseyin Baba Türbesini, Abdal Hasan Türbesini, Ali Baba Türbesini, Abdal Paşa Türbesini, Abdal Musa Türbesini ve Barak baba Türbesini de sormaktadırlar. Bu türbeler, Daday, Taşköprü, Tosya ve Araç’ta olduğundan günübirlik turlara gelenlerin bu istekleri yerine getirilememektedir.
Özel araçları ile gelenlerin istemeleri halinde onlar ya bizlerin rehberliğinde ya da kendi imkanları ile bu türbeleri de ziyaret etmektedirler.
Mekanları Cennet ruhları Şad olsun.
